Er zijn in het leven twee soorten avonturen. Bij de eerste soort ga je iets betrekkelijk makkelijks doen dat vrijwel niemand ooit doet: denk aan een nachtje in een backpackershostel in je eigen stad, of fietsvakantie in Oekraïne. De andere soort is dat je iets betrekkelijk moeilijks gaat doen dat juist door heel veel mensen wordt gedaan: denk aan een marathon lopen of een Elfstedentocht rijden.

Nadat het fietsproject van vorig jaar dus in de eerste categorie viel, was het dit jaar weer tijd voor de tweede. En zo kwam ik in IJsland terecht. Erbarmelijk slechte steenslagwegen, talloze bergen en een ongegeneerd kloteklimaat dat wordt gekenmerkt door gure tegenwind: deze onmiskenbare nadelen hebben IJsland gemaakt tot het toevluchtsoord bij uitstek voor de vele fietsers die het helemaal gehad hebben met vlakke bewegwijzerde fietsroutes in zonnige landen vol e-bike-bejaarden.

Verhard inrijden

Een bijkomend nadeel is dat alle Icelandair-vluchten van Schiphol naar IJsland tegen middernacht aankomen in Keflavík, ergens in een uithoek op vijftig kilometer van Reykjavík. Tegen de tijd dat je door de douane bent, je bagage hebt afgehaald en de fiets in elkaar hebt gezet is het dus al twee uur ofzo. Het leek mij weinig zinvol om op dat tijdstip nog naar een hotel te gaan, te meer daar dat in IJsland waarschijnlijk belachelijk duur is. Dus als type 1-microadventure binnen het type 2-macroavontuur sprong ik 17 augustus om 2 uur 's morgens op de fiets. De bestemming was de eerste fietsenmaker in Reykjavík die mijn bij het transport verbogen derailleurhanger recht kon zetten. Eigenlijk best een fijne aanpak, de vierbaansweg van het vliegveld naar de hoofdstad is zo goed als leeg, en de stilte wordt alleen verstoord door een groep tieners in Hafnarfjörður die blijkbaar graag om vier uur 's nachts skateboarden.
In de "verkstæði" van Kria Cycles was mijn fiets zo gefixt en kon ik de rest van de dag mensen kijken in Reykjavík. Het valt daar op hoe toeristisch IJsland geworden is: het is één grote parade van vasteland-Europeanen gehuld in fleece en Gore-Tex.

De volgende dag gauw verder, de stad uit en het land in. Drie dagen infietsen langs de ringweg tot ik bij de zuidpunt linksaf ga slaan en het echte werk op 4WD-tracks in het binnenland begint. Ze hebben in Reykjavík een hoop fietspaden liggen, waarbij echter alle bewegwijzering ontbreekt, zodat je je regelmatig gefrustreerd verloren rijdt tussen de monotone suburbarchitectuur:


Even later kan ik gelukkig een kleine weg oppikken die me weg van de drukke ringweg ook naar Selfoss brengt. Onderweg zie ik bij Nesjavellir een heuse hete rivier waar je heerlijk in kunt pootjebaden. De damp slaat eraf:

Daarna gaat het met uitzichten op de ijskap van de Eyjafjallajökull (van die aswolk) en langs de Skogafoss (waar het oud-IJslands prutweer was, zie Google Images voor wel mooie foto's) richting Vík. Bij de Sólheimajökull ga ik met een stoere gids en een stel stijgijzers de gletsjer op, waar je ziet dat zo'n rommelige hoop smeltend ijs toch allerlei fantastische vormen bevat als je hem van dichterbij bekijkt:

In Vík is de laatste supermarkt voordat ik van zuid naar noord het eiland ga doorkruisen over onverharde wegen zonder winkels. Het zou wel eens acht dagen kunnen duren, dus doe ik groot inkopen:

Biscuitjes, pindakaas, chocola en spaghetti moeten me er doorheen gaan slepen. Het past allemaal nog redelijk op de fiets ook. Die ziet er aan het begin van de operatie zo uit:

Dan beginnen we dus aan het echte werk. De eerste dag is nog een soort anticlimax: stralend weer, rugwind en eerst nog een 40 km verharde ringweg over de Mýrdalssandur-vlakte:


Maar uiteindelijk komt het asfalt ten einde. Dit bord meldt dat vanaf hier alleen 4WD's verder mogen en geeft wat tips aan chauffeurs:

Over de lang niet onaardige gravelweg rij ik nog zo'n 40 km het land in:

 en sla als een praktische Hollander mijn tentje precies op bij de grens van het Vatnajökull-park waarbinnen je niet meer mag kamperen.

De heenweg: Fjallabak en Sprengisandur

De volgende dag gaat het helemaal los en krijg ik alles voor mijn kiezen wat zorgt dat je van fietsen in IJsland niet alleen moe maar ook voldaan wordt: stoere rivierdoorwadingen, zonovergoten uitzichten op elfjesgroene bergen, en het zweet afspoelen in een warme bron:



Bij de doorwadingen kun je fantastisch bermtoerist spelen. Er zijn uiteraard weinig mensen die gewend zijn hun auto moedwillig een rivier in te sturen, dus het is iedere keer weer een hoop zenuwachtig gepiel en aan het eind een hele opluchting als het is gelukt:


Aan het eind van de dag ben ik in Landmannalaugar, een gigantische berghut en camping waar zo een paar honderd mensen verblijven. Er zit zelfs een winkeltje, de Mountain Mall, openingstijden "van het smelten van de sneeuw tot het terugdrijven van de schapen". Ik betaal er omgerekend € 1,30 om mijn dieet van biscuitjes met pindakaas aan te vullen met één vers mandarijntje. Ik wil niet weten wat die zwemmers op de foto hierboven voor hun blauwe halveliterblikken hebben moeten betalen.

De volgende dag denk ik dat het een makkelijke dag zal worden aangezien het volgens de reisgids in principe mogelijk (maar dus wel tegen de regels) is om met een normale personenauto Landmannalaugar vanaf het westen te bereiken. Valt dat even tegen: na tweeëneenhalve maand toeristentsunami hebben de wasbordribbels bijna deltahoogte bereikt. Fietsen voelt alsof ik op een trilmachine zit en stapvoets wissel ik steeds tussen de linker- en rechterrand van de weg op zoek naar het vlakste spoor.

Wel word ik gemotiveerd door verse fietsensporen in het wegdek en bij het begin van de 14 kilometer verharding tussen het onverharde Fjallabaksleið Nyrðri en eveneens onverharde Sprengisandsleið haal ik de fietsers bij die deze sporen aan het trekken zijn. Het is een Duits stel op een lift-/wandel-/fietsvakantie, en ze kunnen mooi een foto schieten van een voldane Reinier die alvast twee dagen en 100 kilometer onverhard IJsland heeft doorstaan:


Na deze break van 14 kilometer asfalt is het menens. Het Sprengisandsleið, wegnummer F26, dwars door IJsland over een kaal grindplateau dat Sprengisandur heet. In de variant die ik doe (na Nýidalur afbuigend via F752 naar de Laugafell-hut en vandaar over de F821 naar Akureyri) is het dik 200 kilometer onverhard, met twee open en één gesloten berghutten onderweg. Het weer is ook zoals het hoort bij een Sprengisandur-doorsteek: de wind trekt aan en verandert de lichte miezer in een horizontaal gerichte hogedrukspuit, die voorlopig gelukkig wel in mijn rug blaast. Bij deze wegwijzer is het definitief kiezen tussen links de verharde weg naar de bewoonde wereld of rechts de onverharde weg naar de leegte:


Ik ga rechtsaf en stamp over een slechtere weg met even hoge wasbordribbels nog 38 kilometer weg naar Versalir, waar de berghut gesloten blijkt. Samen met twee Amerikaanse wandelaars en een Frans stel in een 4x4 zet ik er mijn tentje neer. Terwijl het duister al invalt komen er nog twee Russische fietsers die de hele dag tegen de wind in hebben geploeterd in de hoop hier een warme hut te vinden. Uitgeput en geërgerd zetten ze hun tent op, maar als ik kom kennismaken komt er toch ineens drank uit de fietstas tevoorschijn en proosten we op de Дру́жба.

Het landschap is fascinerend: veel grijze kaalheid, maar in dalen ligt soms een groene strook die mij doet denken aan de Groene Vallei uit Platvoet en zijn vriendjes:



Als je je afvraagt hoe ze nou eigenlijk weten dat er een vulkaanuitbarsting dreigt bij de Bárðarbunga, is hier het antwoord. Door heel het land staan driepoten met een GPS-apparaat erin, en zo kunnen ze vervormingen in het land meten en op basis daarvan een educated guess maken van wat er onder de grond gebeurt:


De volgende dag gaat het door steeds alomvattender grijze kaligheid naar Nýidalur:



Nýidalur is een berghut bij het middelpunt van IJsland waar de populaire 4WD-routes F26 en F910 samenkomen. De F910 is echter afgesloten wegens de vulkanische onrust en het is in Nýidalur erg rustig. In de hut zitten nog wat 4WD-rijders maar op de camping ben ik de enige:


Het woei nogal en ik moest 's nachts de tent uit om een losgeraakte haring terug te drukken en er grotere stenen op te leggen. Het lawaai van de storm en de angst dat er iets met de tent zou gebeuren maakten dat ik niet veel slaap kreeg. Gelukkig was er een keuken zodat ik niet met de kampeerbrander in de weer hoefde in dat weer, maar dit oude oliefornuis (naast een modernere gaskookplaat) kon gebruiken:


De dag na Nýidalur was de zwaarste in de Sprengisandur-doorkuising. Het begint al met een stevige doorwading van de gletsjerrivier Fjórðungakvísl, en daarna ga ik linksaf de F752 op zodat de wind van opzij in plaats van in mijn rug blaast. Regelmatig word ik door een windvlaag van de weg af geblazen, en 4WD-rijders stoppen om te informeren of alles goed gaat. Ze waarschuwen me voor een zware doorwading verderop, waarvan ze menen dat dat met een fiets niet te doen is. Een fietshandschoen die ik even te slap vasthoud wordt pardoes tot achter de horizon weggeblazen, evenals drie plastic zakjes. Op klimmetjes moet ik lopen omdat de fiets bij lage snelheden in de wind niet recht te houden is.
Op zulke momenten begin je aan een goede afloop te twijfelen, maar door de ervaring van eerdere fietstochten weet je ook dat er ook wel weer een moment komt dat je geluk hebt. De doorwading van de Bergvatnskvísl, waar de 4WD-ers voor waarschuwden, blijkt het keerpunt. Een stukje bovenstrooms van de auto-doorgang is het, zoekend naar houvast op de ronde stenen en met het water tot bij je knieën, wel te doen. Ik negeer de leerstellingen van fietsvakantie-materiaalgoeroe Marten Gerritsen tegen het onderdompelen van naven, negeer ook het ijskoude water, en duw beheerst stapje voor stapje de fiets naar de overkant. En kijk, als ik mijn waadschoenen weer voor mijn fietsschoenen heb gewisseld breekt de zon door, en de weg draait weer naar het noorden zodat de wind weer meewerkt tegen de heuvels. Het vertrouwen keert terug en opgewekt arriveer ik rond zessen bij de berghut van Laugafell. En de oplettende lezer weet dat "laug" IJslands is voor "warme bron", dus er kon weer een heerlijke verwarmende duik worden genomen!
Rond tienen arriveerde er nog een Duits gezin in een 4WD. Als ik, wekend in het warme water, voetstappen hoor en omkijk, kijk ik recht naar een zwiepend lid dat is verbonden met een dikke-tandartsenlijf. De tienerzoon, die al eerder in de poel was gedoken, valt meteen uit: Es wäre doch nett gewesen wenn du 'ne Badehose angezogen hättest! Precies zoals de vader van de vader dat wellicht veertig jaar geleden had gedaan. O tempora, o mores.

Ik slaap die nacht in de hut omdat ik geen zin heb om nog een nacht in wegwaaiende-tentenwind te kamperen, en mijn Zuid-Duitse hutgenoot met veel IJsland-ervaring weet mij te overtuigen dat ik later op de terugweg naar Reykjavík de onverharde Kjallvegur-route (wegnummer F35) moet nemen en niet de ringweg.

De volgende dag is er minder wind, die wel nog steeds in de rug staat, en zon. Onder deze omstandigheden moet het lukken om de resterende 90 kilometer naar de noordelijke havenstad Akureyri in één dag af te leggen. Het is tijd voor een heerlijke I did it-triomftocht van het grijze plateau af naar de grazige weiden langs de noordkust.
Op het plateau zie ik nog deze keileemformatie:
Als de wannabe-geoloog in mij het goed heeft is dit gemaakt van hetzelfde spul waar ook Urk uit bestaat. Het is gaaf hoe je in IJsland veel van de glaciale processen die Nederland hebben gevormd (ook stuwwallen bijvoorbeeld) in een ander stadium van uitvoering kunt zien.

Daarna rol ik het dal van de Eyjafjörður-fjord in, en elk teken van de bewoonde wereld dat zich aandient neem ik met een grote glimlach waar. De grond raakt weer begroeid met grassen en mossen:


Ik passeer nog een laatste sneeuwrestantje:


En dan zijn daar de eerste boerderijen op de dalbodem, met ook wat dappere eerste boompjes links op de foto:


Net na het begin van het asfalt ontmoet ik drie bikepackers op fatbikes die de andere kant op gaan. Ze hebben ondanks hun bagageminimalisme een flesje whiskey ingepakt en dus drinken we een slok om mijn geslaagde doorkruising te vieren.
De wind is nog wel zo'n etterbak dat hij nog even draait om de laatste uurtjes over asfalt ook nog voor wat weerstand te zorgen, maar ik ruik douches en versgetapt bier en trap stevig door. Rond tienen 's avonds kan ik dan eindelijk gedoucht een pint bestellen in het Akureyri Backpackers-hostel. De lots of hot chicks waar de bikepackers het over hadden zijn niet te zien, maar er zijn wel mannen met wie je over de IJslandse vrouw kunt discussiëren, en die ook op de camping blijken te staan, zodat we bij het ontbijt verder ouwehoeren.

De terugweg: Kjallvegur